Εξ αποστάσεως σπουδές | Online Πτυχία – Μεταπτυχιακά – Διδακτορικά | Εξ αποστάσεως Σεμινάρια

Blog

Μια οικοσυστημική προσέγγιση για το σχολείο

Η έρευνα έχει δείξει ότι τα επιτυχημένα σχολεία είναι αυτά που έχουν δημιουργήσει ένα θετικό σχολικό κλίμα που βασίζεται στην έννοια της συλλογικότητας και των ηθικών αξιών.

Η καλλιέργεια του πνεύματος της ομάδας και η προσέγγιση ολόκληρης της σχολικής κοινότητας στην προαγωγή της καλής συμπεριφοράς και την ανάπτυξη της κοινωνικότητας είναι θεμελιώδεις αρχές της μεθόδου circle time που μπορεί να εφαρμοστεί και πέραν του πλαισίου μιας σχολικής τάξης. Το ιδανικό σχολείο είναι αυτό το οποίο πρώτα εστιάζει στην αυτοπεποίθηση και την ηθική του εκπαιδευτικού του προσωπικού. Είναι σημαντικό κάθε παιδί, αλλά και ενήλικας να έχει το δικαίωμα να μιλήσει και να ακουστεί.

Οι εκπαιδευτικοί θα έπρεπε τουλάχιστον μια φορά σε κάθε τρίμηνο να συγκεντρώνονται για να συζητήσουν- όχι για θέματα της δουλειάς και του σχολικού προγράμματος- αλλά για τα συναισθήματά τους: τι προβληματισμούς έχουν, σε ποια διλήμματα έχουν υποπέσει, τι είναι αυτό-ά που τους ανησυχούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές μαθητών, να ζητήσουν βοήθεια σε θέματα σχετικά με την πειθαρχία, χωρίς να θεωρηθούν «αποτυχημένοι» και να αξιολογηθούν αρνητικά από τους συναδέλφους τους ή τους ανώτερους τους. Αυτό είναι και το πνεύμα της μεθόδου circle time· να εφαρμόζεται όχι μόνο με τους μαθητές, αλλά και με τους καθηγητές. Έτσι, ο ένας κύκλος συνδέεται με τον άλλο σε ένα πλέγμα αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεων που μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμες για την ανάπτυξη υγιών και δημιουργικών σχέσεων. Ένας εκπαιδευτικός, μέρος του κύκλου του προσωπικού του σχολείου, μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα και να μεταφέρει στον άλλο κύκλο, τον μαθητικό, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς που υπάρχουν, ώστε να συζητηθούν και να αντιμετωπιστούν σταδιακά.

Εκτός από τις συνεδρίες του κύκλου, υπάρχουν και άλλες δυνατότητες εξωτερίκευσης των συναισθημάτων εκ μέρους των παιδιών και των καθηγητών, όπως ένας προς έναν (προσωπική συζήτηση), συμβουλευτική, ακόμα και προσωπικά ημερολόγια στα οποία κάποιος-ανώνυμα- μπορεί να καταγράφει αυτά που δεν μπορεί να πει.

Όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν και να γίνουν αποτελεσματικά με την προϋπόθεση το ίδιο το σχολείο να λειτουργεί ως χώρος συναισθηματικής ασφάλειας για όλους και να διασφαλίσει τους κανόνες δεοντολογίας που πρέπει να το διέπουν. Οι κανόνες αυτοί είναι ανάγκη να είναι γνωστοί και σαφείς σε όλους, ακόμα και στους γονείς, προκειμένουν να υπάρχει μια κοινή κατεύθυνση και οριοθετημένα πλαίσια για το τι προσδοκάται μέσα από αυτούς.

Μεταπτυχιακά για εκπαιδευτικούς

Γιατί επιλέγουμε την οικοσυστημική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της απείθαρχης συμπεριφοράς;

Από τη φύση του ο άνθρωπος είναι λοιπόν ένα κοινωνικό ον και εξαρτάται από τον κοινωνικό του περίγυρο, προκειμένου να έχει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, όπως εξαρτάται και από το φυσικό του περιβάλλον για τη φυσική του επιβίωση. Παρόμοια, η σχολική τάξη δεν αποτελεί μια απλή συνάθροιση ατόμων, αλλά ένα κοινωνικό σύστημα με ιδιαίτερη διάρθρωση, μια ομάδα που εμφανίζει σταθερά χαρακτηριστικά, όμοια με άλλες τάξεις, συγχρόνως όμως και αρκετές ιδιαιτερότητες.

Στο κοινωνικό, λοιπόν, σύστημα της τάξης, όπως και σε οποιοδήποτε άλλο, οι μαθητές δεν είναι εντελώς ελεύθεροι να λειτουργήσουν, όπως αυτοί θα ήθελαν, αλλά χρειάζεται να προσαρμοστούν και να υπακούσουν σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο. Είναι σχεδόν το ίδιο με ένα φυσικό οικοσύστημα όπου τα φυτά, τα ζώα και άλλοι μικροοργανισμοί συνδέονται μεταξύ τους σε μια φυσική αλυσίδα με ισορροπημένο τρόπο· στην περίπτωση όμως, που αυτή η φυσικά αλυσίδα σπάσει, τότε διαταράσσεται ολόκληρο το οικοσύστημα με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον και τους οργανισμούς που το διέπουν.

Οι μαθητές που δρουν στο σχολικό περιβάλλον, εξαρτώνται άμεσα από την ομάδα στην οποία βρίσκονται και έχουν ανάγκη αναγνώρισης και την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου. Γι’ αυτό και η οικοσυστημική προσέγγιση είναι θεμελιώδης στη διαχείριση της σχολικής συμπεριφοράς, αφού μπορεί να επανακαθορίσει τη συμπεριφορά, να τη βελτιώσει και να τη διατηρήσει.

Στο παρελθόν, αλλά ακόμα και σήμερα, μια προβληματική συμπεριφορά θεωρούνταν ότι έχει τις ρίζες της στον ίδιο το μαθητή. Η οικοσυστημική προσέγγιση βλέπει τη συμπεριφορά ως αποτέλεσμα μιας κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Συνεπώς, αν ένας καθηγητής θέλει να διορθώσει τη συμπεριφορά ενός μαθητής, θα πρέπει να εξετάσει αν αυτή η συμπεριφορά είναι παράγωγο της σχολικής τάξης, του σχολείου ή της σχέσης του ίδιου του καθηγητή με το μαθητή.  Αυτό που χρειάζεται επίσης να ξέρουμε είναι πως η προβληματική συμπεριφορά του μαθητή, στα μάτια του τελευταίου φαίνεται καθ’όλα φυσιολογική και επιτρεπτή. Αυτό που για τον εκπαιδευτικό φαίνεται απαράδεκτο για το μαθητή είναι η λύση και η διασκέδαση σε κάτι. Αυτό που ερευνά η συστημική προσέγγιση είναι πώς η κάθε πλευρά εισπράττει μια συμπεριφορά και πώς τη βλέπει με σκοπό να αντιληφθεί τις αλληλεπιδράσεις που υπάρχουν μεταξύ τους και να προτείνει εναλλακτικές τεχνικές αναπλαισίωσης της συμπεριφοράς. Η μέθοδος circle time προσφέρει ένα ευρύ πεδίο λύσεων, αφού μαθητές και εκπαιδευτικοί εκφράζουν τις απόψεις και τα συναισθήματά τους για κάτι που τους απασχολεί και προτείνονται λύσεις από όλη την ομάδα του κύκλου. Επιτρέπει και στις δύο πλευρές να δουν η μια την άλλη διαφορετικά και παρουσιάζουν την εικόνα του ανθρώπου ως ατόμου με δικαιώματα και αξία, ανεξάρτητα από τη θέση του, την εθνικότητά του, το χρώμα του, κ.α.

Ο διαφορετικός τρόπος σκέψης έχει προεκτάσεις όχι μόνο στην ομάδα μιας τάξης, αλλά σε ολόκληρη τη σχολική κοινότητα. Και αυτό γιατί η δυναμική της συστημικότητας θα επηρεάσει και άλλους χώρους και κατ’επέκταση ολόκληρη τη σχολική κοινότητα. Παρόλα αυτά, η αλλαγή σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα είναι σπάνια, αφού θα πρέπει όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτήν να αφουγκραστούν την παραπάνω διαδικασία. Σε αυτήν την περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εφαρμόσουν πολλές στρατηγικές αντιμετώπισης στο πλαίσιο της τάξης και να καταφέρουν πολλά.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Διαβάστε επίσης