Εξ αποστάσεως σπουδές | Online Πτυχία – Μεταπτυχιακά – Διδακτορικά | Εξ αποστάσεως Σεμινάρια

Blog

Ποιοτική έρευνα VS ποσοτική έρευνα

Θεματική εικόνα για ποιοτική-ποσοτική έρευνα. Φοιτητής σε βιβλιοθήκη γράφει σε τετράδιο και έχει ανοιχτό λάπτοπ μπροστά του.

Εάν είσαι φοιτητής ή φοιτήτρια, είναι αρκετά πιθανό να ψάχνεις πληροφορίες για την ποιοτική και ποσοτική έρευνα, κάποια από τις οποίες θα κληθείς να εφαρμόσεις στις σπουδές σου.

Αρχικά, να πούμε πως ο όρος «έρευνα» στην καθημερινότητά μας συνδέεται με πολλά αντικείμενα εφαρμογής. Περιλαμβάνει την αναζήτηση πληροφοριών και την αναζήτηση νέας γνώσης προς την επίλυση κάποιου προβλήματος.

Ο όρος «επιστημονική έρευνα» βασίζεται σε πειραματική μέθοδο ή την επαλήθευση υποθέσεων που πολλές φορές διενεργείται με τέτοιο τρόπο που οι όποιες επιβεβαιώσεις έπονται στη συνέχεια.

Και μετά από αυτή τη σύντομη εισαγωγή σε βασικές έννοιες, τώρα είναι η ώρα να εμβαθύνουμε και να δούμε ποιες είναι οι κύριες μέθοδοι έρευνας και συγκεκριμένα, τι είναι η ποιοτική και τι η ποσοτική έρευνα.

Ποιοτική έρευνα

Το πρώτο πράγμα που θα δούμε είναι το τι είναι η ποιοτική έρευνα.

Η ποιοτική έρευνα, λοιπόν, χρησιμοποιείται κυρίως στις κοινωνικές επιστήμες και στοχεύει στη διερεύνηση και κατανόηση σε βάθος των κοινωνικών φαινομένων.

Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας επιτρέπει στον ερευνητή να απαντήσει σε ερωτήματα που σχετίζονται με το «γιατί» και το «πώς» των φαινομένων αυτών. Η ποιοτική προσέγγιση αποτελεί μια κατά βάση διερευνητική (exploratory) μέθοδο.

Σχετικά με τη συλλογή δεδομένων στην ποιοτική έρευνα, θα πρέπει να ξέρεις σίγουρα ένα πράγμα: τα δεδομένα δεν είναι αριθμητικά (μαθηματικοί όροι) αλλά περιγραφικά, κάτι που κάνει αρκετά απαιτητική την ανάλυσή τους.

Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της ποιοτικής έρευνας:

  • Ο ίδιος ο ερευνητής είναι το μέσο διεξαγωγής της έρευνας.

  • Πρωταρχικός σκοπός της είναι η διερεύνηση ορισμένων πλευρών του κοινωνικού συστήματος που μελετά.

Γιατί επιλέγουν οι ερευνητές την ποιοτική έρευνα / με ποιον τρόπο τη διεξάγουν

Φοιτήτρια γράφει στο λάπτοπ της τη διπλωματική της εργασία, εφαρμόζοντας ποιοτική έρευνα.

Με την ποιοτική μέθοδο έρευνας ερευνώνται σε βάθος αναπαραστάσεις, στάσεις, αντιλήψεις, κίνητρα, καθώς και δεδομένα της συμπεριφοράς των ατόμων.

Στόχος της ποιοτικής διερεύνησης είναι η ολιστική κατανόηση μιας στάσης ή μιας συμπεριφοράς αλλά και η ολιστική κατανόηση διερευνώντας την εμπειρία των ατόμων και τα υποκειμενικά νοήματα που τη συγκροτούν.

Και αυτά είναι οι βασικότεροι λόγοι για να επιλέξεις ποιοτική έρευνα.

Βήματα διεξαγωγής ποιοτικής έρευνας

Ο ερευνητικός σχεδιασμός ποιοτικής έρευνας περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

  • Προσδιορισμός του ερευνητικού σκοπού – φαινομένου και των στόχων της έρευνας.

  • Βιβλιογραφική ανασκόπηση για αναζήτηση συναφών ερευνών ή ευρημάτων.

  • Επεξεργασία των θεωρητικών προσεγγίσεων.

  • Διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων.

  • Επιλογή μιας ή περισσότερων μεθόδων παραγωγής δεδομένων.

  • Κατάλληλη προετοιμασία για την πρόσβαση στην ερευνητική περιοχή.

  • Επιλογή στρατηγικής δειγματοληψίας ποιοτικής έρευνας.

  • Εκτίμηση πρακτικών ζητημάτων και ενδεχόμενων προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν.

  • Επιλογή των τρόπων ανάλυσης δεδομένων.

  • Πρακτικές βλέψεις για το είδος της θεωρητικής μορφής την οποία θα λάβουν τα αποτελέσματα.

  • Σκέψεις για τους τρόπους δημοσιοποίησης των ερευνητικών ευρημάτων.

Η μεθοδολογία της ποιοτικής έρευνας

Όσον αφορά τη μεθοδολογία της, η ποιοτική έρευνα περιλαμβάνει διάφορα είδη όπως: παρατήρηση, συνέντευξη, ομάδες εστίασης, μελέτη περίπτωσης, προφορική ιστορία.

Παρατήρηση

Η παρατήρηση διακρίνεται σε άμεση και συμμετοχική.

Στην άμεση παρατήρηση (συνήθως σε δημόσιους χώρους), ο ερευνητής, χωρίς να παρεμβαίνει ή να συμμετέχει, μελετά την καθημερινότητα των παρατηρούμενων υποκειμένων, τα οποία δε γνωρίζουν ότι παρατηρούνται.

Αντίθετα, στη συμμετοχική παρατήρηση, ο ερευνητής παρατηρεί συμμετέχοντας και ο ίδιος στα γεγονότα.

Συνέντευξη

Η συνέντευξη, που είναι μάλλον η βασικότερη μέθοδος της ποιοτικής έρευνας, δημιουργεί μια σχέση ανάμεσα σε συνεντευκτή και συνεντευξιαζόμενο. Ο ερευνητής (συνεντευκτής) χρειάζεται να είναι αρκετά καλά προετοιμασμένος, καθώς μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα αναμένεται να λάβει πολλές πληροφορίες.

Ένα παράδειγμα (ή είδος) συνέντευξης στην ποιοτική έρευνα είναι η δομημένη συνέντευξη, κατά την οποία ο συνεντευξιαζόμενος απαντά στις προκαθορισμένες ερωτήσεις που έχει ετοιμάσει ο ερευνητής.

Υπάρχει και η μη δομημένη ή ημι-κατευθυνόμενη συνέντευξη, η οποία αποτελεί περισσότερο μια ελεύθερη συζήτηση χωρίς συγκεκριμένες ερωτήσεις. Άλλοι τύποι συνέντευξης είναι η εντοπισμένη και η βιογραφική συνέντευξη.

Ομάδες εστίασης

Η μέθοδος των ομάδων εστίασης (focus groups) χαρακτηρίζεται από μια οργανωμένη συζήτηση (χωρίς καθορισμένες ερωτήσεις) μεταξύ των συμμετεχόντων, οι οποίοι αλληλεπιδρούν και συζητούν ελεύθερα για ένα συγκεκριμένο θέμα.

Μελέτη περίπτωσης

Η μελέτη περίπτωσης (case study) έχει εξελιχθεί σε σημαντικό βαθμό τα τελευταία χρόνια και αποτελεί μία από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενους μεθόδους ποιοτικής έρευνας στην εκπαίδευση και στις κοινωνικές επιστήμες.

Επικεντρώνεται σε μια μεμονωμένη περίπτωση και όχι σε έναν γενικότερο πληθυσμό ή δείγμα, κάτι που σημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευθούν.

Προφορική ιστορία

Τέλος, η προφορική ιστορία περιλαμβάνει συνεντεύξεις με ένα ή πολλά άτομα μιας ομάδας, συνθέτοντας μια βιογραφική και αφηγηματική προσέγγιση.

Ποσοτική έρευνα

Μαύρο ντοσιέ που γράφει στην ετικέτα του: μέθοδοι ποσοτικής έρευνας. Βρίσκεται πάνω σε γραφείο.

Η άλλη βασική μέθοδος επιστημονικής έρευνας που μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις σε μια ακαδημαϊκή σου εργασία είναι η ποσοτική έρευνα.

Τι είναι, όμως, η ποσοτική έρευνα;

Η ποσοτική έρευνα αναφέρεται στη συστηματική διερεύνηση φαινομένων με στατιστικές μεθόδους και αριθμητικά δεδομένα. Χρησιμοποιείται συνήθως αντιπροσωπευτικό δείγμα παρατηρήσεων επιδιώκοντας τα αποτελέσματα να γενικευτούν στον ευρύτερο πληθυσμό.

Σκοπός της είναι η ανακάλυψη των αιτιών της αλλαγής των κοινωνικών φαινομένων, προσπαθώντας να επαληθεύσει (ή να διαψεύσει) μια προϋπάρχουσα υπόθεση με τη βοήθεια αριθμητικών στοιχείων και στατιστικής ανάλυσης δεδομένων.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της ποσοτικής έρευνας είναι:

  • Σταθερή και συγκεκριμένη μορφή.

  • Επιτρέπει έρευνα σε μεγάλο δείγμα πληθυσμού (αντιπροσωπευτικό).

  • Αναδεικνύει γενικές ή συνολικότερες τάσεις λόγω μεγάλου δείγματος.

  • Χρησιμοποιεί μεταβλητές.

  • Προϋπάρχει μια υπόθεση ή θεωρία, η οποία περιμένει να επαληθευτεί ή να διαψευστεί.

  • Διακρίνεται από μεγαλύτερη αξιοπιστία και εγκυρότητα λόγω μεγάλου ερευνώμενου δείγματος.

Γιατί επιλέγουν οι ερευνητές την ποσοτική έρευνα / με ποιον τρόπο τη διεξάγουν

Η ποσοτική έρευνα έχει ορισμένα εξαιρετικά πλεονεκτήματα, με αποτέλεσμα να θεωρείται ένα ιδιαίτερα αξιόπιστο εργαλείο στα χέρια των ερευνητών και ερευνητριών.

Η προσέγγιση ενός αρκετά ικανού δείγματος πληθυσμού δίνει τη δυνατότητα στον ερευνητή να γενικεύσει τα αποτελέσματά του και να βγάλει κάποια συνολικότερα συμπεράσματα, ερμηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο πιο αξιόπιστα τις αιτίες αλλαγής των φαινομένων που μελετά.

Εξάλλου, η στατιστική ανάλυση δεδομένων επιτρέπει μια πιο αντικειμενική μέτρηση και ερμηνεία σε σχέση με την ποιοτική έρευνα, η οποία περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικές πτυχές.

Βήματα διεξαγωγής ποσοτικής έρευνας

Και αφού είδαμε ποια έρευνα ονομάζεται ποσοτική, ας δούμε τώρα ποια είναι τα βήματα ή στάδια διεξαγωγής της:

  • Βιβλιογραφική ανασκόπηση.

  • Δημιουργία και διατύπωση μιας αρχικής υπόθεσης ή θεωρίας (διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων).

  • Σχεδιασμός και διεξαγωγή έρευνας.

  • Ανάλυση αποτελεσμάτων (συνήθως στατιστική ανάλυση με τη βοήθεια του SPSS).

  • Εύρεση κι εξέταση εναλλακτικών εξηγήσεων σχετικά με τα αποτελέσματα.

  • Επαλήθευση ή διάψευσης της αρχικής ερευνητικής υπόθεσης.

  • Έλεγχος για το αν υπάρχει δυνατότητα γενίκευσης των ευρημάτων.

Η μεθοδολογία της ποσοτικής έρευνας

Νεαρός άντρας κάνει ανάλυση των δεδομένων μετά από ποσοοτική έρευνα σε Excel.

Ας δούμε τώρα κάποια πράγματα σχετικά με τη μεθοδολογία στην ποσοτική έρευνα.

Κατ’ αρχάς, σε περίπτωση που αναρωτιέσαι πόσα είδη ποσοτικής έρευνας υπάρχουν, θα σου πούμε ότι είναι τα εξής τέσσερα:

  • Πειραματική μέθοδος (ο ερευνητής ελέγχει τις συνθήκες).

  • Δειγματοληψία (συλλογή δεδομένων μέσω «κλειστών» ερωτηματολογίων).

  • Δευτερογενής έρευνα (συλλογή πληροφοριών από τα συγκεντρωμένα δεδομένα).

  • Ανάλυση περιεχομένου (ποσοτικοποιείται το περιεχόμενο και εντάσσεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες).

Δειγματοληψία με τυποποιημένο ερωτηματολόγιο

Πάντως, η κυριότερη μέθοδος που χρησιμοποιείται στην ποσοτική έρευνα είναι η δειγματοληψία με τη χρήση τυποποιημένου ερωτηματολογίου.

Το ερωτηματολόγιο της έρευνας περιλαμβάνει συνήθως συγκεκριμένες «κλειστές» ερωτήσεις, οι οποίες μπορούν να απαντηθούν μονολεκτικά (ναι/όχι) ή με σύντομες φράσεις (δίνονται συνήθως κάποιες επιλογές ως πιθανές απαντήσεις). Με αυτόν τον τρόπο, τα δεδομένα που θα συλλεχθούν θα είναι εύκολο να κωδικοποιηθούν και να αναλυθούν.

Τέλος, να πούμε πως η συλλογή δεδομένων γίνεται με δύο κυρίως τρόπους:

  • Τυχαία δειγματοληψία (απλή, συστηματική, κατά στρώματα, κατά δεσμίδες).

  • Μη τυχαία δειγματοληψία (ευκολίας, σκόπιμη, ποσοστών, χιονοστιβάδας).

Διαφορές ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας

Τόσο η ποιοτική όσο και η ποσοτική έρευνα έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.

Το ποια από τις δύο θα χρησιμοποιήσεις εξαρτάται από πολλά πράγματα.

Γι’ αυτό, εμείς θα σε βοηθήσουμε ακόμα περισσότερο και θα δούμε τώρα μαζί ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας.

Ένα βασικό πεδίο διαφοροποίησης είναι αυτό που απαντά στο ποιος είναι ο σκοπός της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. Η ποιοτική έρευνα στοχεύει να απαντήσει στο «γιατί» και το «πώς» και να κατανοήσει βαθύτερα ένα κοινωνικό φαινόμενο, ενώ η ποσοτική ουσιαστικά προσπαθεί να το επαληθεύσει ή να το διαψεύσει.

Δεύτερον, κατά την ποιοτική μέθοδο η υπόθεση διατυπώνεται όσο η έρευνα εξελίσσεται, ενώ στην ποσοτική η διατύπωση της υπόθεσης γίνεται εξαρχής.

Διαφορές ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας σχετικά με τον σκοπό, τη συλλογή, την ανάλυση δεδομένων και τις μεθόδους αυτών.
Διαφορές ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας.

Επιπλέον, διαφέρουν αρκετά στη συλλογή αλλά και την ανάλυση των δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, στην ποιοτική έρευνα τα δεδομένα συλλέγονται με πιο ελεύθερο τρόπο (συνεντεύξεις εις βάθος χωρίς περιορισμό απαντήσεων κ.λπ.), ενώ στην ποσοτική ο τρόπος συλλογής είναι αρκετά δομημένος («κλειστά» ερωτηματολόγια με συνήθως συγκεκριμένες απαντήσεις).

Άρα, στη μία περίπτωση τα δεδομένα είναι μη αριθμητικά (ποιοτική) και στην άλλη είναι αριθμητικά (ποσοτική).

Επίσης, η ποιοτική ανάλυση είναι δύσκολη και αρκετά υποκειμενική (εξαρτάται από την υποκειμενική ερμηνεία του ερευνητή), ενώ στην ποσοτική έρευνα γίνεται στατιστική ανάλυση, με τις μετρήσεις να είναι πιο αντικειμενικές.

Οι μέθοδοι συλλογής των δεδομένων επίσης διαφέρουν, αφού η ποιοτική έρευνα χρησιμοποιεί παρατήρηση, συνεντεύξεις, ομάδες εστίασης κ.λπ., ενώ η ποσοτική κυρίως ερωτηματολόγια.

Πώς επιλέγω ποσοτική ή ποιοτική έρευνα;

Αυτό στο οποίο πιθανότατα ψάχνεις απαντήσεις αυτή τη στιγμή είναι να αποφασίσεις ποια από τις δύο αυτές κύριες μεθόδους να χρησιμοποιήσεις στη διπλωματική σου εργασία.

Παρεμπιπτόντως, θα σου φανεί εξαιρετικά χρήσιμος ο οδηγός συγγραφής διπλωματικής εργασίας που έχουμε δημιουργήσει, οπότε μη χάσεις την ευκαρία και ρίξε μια ματιά.

Ας απαντήσουμε, λοιπόν, στο ερώτημα «πώς επιλέγω ποσοτική ή ποιοτική έρευνα»:

Αυτό εξαρτάται από το τι ακριβώς θέλεις να πετύχεις!

Ειδικότερα, εάν θέλεις να επαληθεύσεις ή να ελέγξεις αν κάτι ισχύει ή όχι (μια υπόθεση ή θεωρία), τότε η ενδεδειγμένη μέθοδος είναι η ποσοτική έρευνα.

Αντίθετα, εάν θέλεις να κατανοήσεις κάτι (έννοιες, εμπειρίες, σκέψεις κ.λπ.), τότε το ιδανικό είναι η ποιοτική μέθοδος.

Βέβαια, υπάρχει και μια τρίτη επιλογή, αυτή του συνδυασμού των δύο μεθόδων: η λεγόμενη μικτή έρευνα.

Ποσοτική & ποιοτική έρευνα παραδείγματα

Προκειμένου να σε βοηθήσουμε σε ακόμα πιο πρακτικό επίπεδο, παρακάτω θα σου παρουσιάσουμε ορισμένα παραδείγματα ακαδημαϊκών εργασιών, έτσι ώστε να πάρεις ιδέες για το τι θα μπορούσες να κάνεις εσύ στο μεταπτυχιακό σου.

Δες κάποια παραδείγματα εργασιών με χρήση ποσοτικής έρευνας:

  • Άγχος στον εργασιακό χώρο των σύγχρονων επιχειρήσεων

  • Η χρήση των social media για καταναλωτικούς σκοπούς κατά την πανδημία του κορωνοϊού

  • Διαδικτυακή ηγεσία στις σύγχρονες επιχειρήσεις

  • Η εφαρμογή της τηλεργασίας στη μετά-Covid εποχή

Και τώρα κάποια παραδείγματα εργασιών με χρήση ποιοτικής έρευνας:

  • Πώς η πανδημία επηρέασε την καθημερινότητα και τη ζωή των ατόμων με αναπηρία

  • Fake news στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

  • Ψυχολογική βία στον εργασιακό χώρο: Τι επιπτώσεις έχει στους εργαζόμενους

  • Υβριδικό μοντέλο εργασίας: Προκλήσεις και ευκαιρίες

Επιλογικά

Ανακεφαλαιώνοντας, η ποιοτική και η ποσοτική έρευνα αποτελούν τις δύο κυριότερες μεθόδους επιστημονικής έρευνας, με την καθεμιά να έχει τα δικά της χαρακτηριστικά αλλά και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Ελπίζουμε ο συγκεκριμένος αναλυτικός οδηγός να έχει καλύψει επαρκώς κάθε πιθανή απορία σου ώστε να ολοκληρώσεις χωρίς πρόβλημα τη διπλωματική σου εργασία.

Αν είσαι σε φάση αναζήτησης προγράμματος σπουδών, μη διστάσεις να περιηγηθείς στη σελίδα μας και να τσεκάρεις όλα τα αναγνωρισμένα μεταπτυχιακά εξ αποστάσεως που προσφέρουμε!

Η δειγματοληπτική έρευνα και η πρακτική της

Δωρεάν εξ αποστάσεως σεμινάριο με δυνατότητα πιστοποίησης

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Διαβάστε επίσης