Οι όροι «βιβλιογραφική επισκόπηση» και «βιβλιογραφική ανασκόπηση» χρησιμοποιούνται συχνά με την ίδια σημασία, ωστόσο ελάχιστοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν ότι είναι διαφορετικοί μεταξύ τους.
Στην πραγματικότητα αποτελούν δύο διακριτές ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που θα επιλέξεις να κάνεις βιβλιογραφική έρευνα για την πτυχιακή ή τη διπλωματική σου εργασία κ.λπ.
Με την ευκαιρία, μπορείς να ανακαλύψεις τι είναι η διπλωματική εργασία στο σχετικό άρθρο που έχουμε γράψει για σένα!
Βιβλιογραφική επισκόπηση ή ανασκόπηση, λοιπόν; Τι είναι η καθεμιά και ποιες οι μεταξύ τους διαφορές;
Για να τα ανακαλύψεις όλα αυτά, συνέχισε να διαβάζεις!
Τι είναι η βιβλιογραφική επισκόπηση;
Ας ξεκινήσουμε πρώτα εξηγώντας τι είναι η βιβλιογραφική επισκόπηση.
Η επισκόπηση της βιβλιογραφίας, λοιπόν, είναι ουσιαστικά μια πιο συνοπτική παρουσίαση των κύριων θεμάτων, σημείων και ευρημάτων που θα βρεις και θα ξεχωρίσεις από ένα σύνολο επιστημονικών βιβλιογραφικών πηγών για το υπό εξέταση θέμα.
Ο ερευνητής που καλείται να κάνει βιβλιογραφική επισκόπηση χρειάζεται πρώτα να διαλέξει τις σωστές πηγές, να τις μελετήσει καλά κι έπειτα, να τις αξιολογήσει και να τις σχολιάσει.
Η έκταση της βιβλιογραφικής επισκόπησης μπορεί να είναι περιορισμένη (200-300 λέξεις) ή και πιο μεγάλη (1000-1200 λέξεις), ανάλογα με τον αριθμό των πηγών που θα αποφασίσεις να αναλύσεις.
Πρόκειται ουσιαστικά για μια καλή περίληψη της συνολικής επιλεγμένης βιβλιογραφίας, χωρίς να υπάρξει εκτεταμένη ανάλυση ή κριτική της.
Χρησιμεύει ως ένας καλός τρόπος εισαγωγής του αναγνώστη στο θέμα, προκειμένου να κατανοήσει τα κύρια σημεία του ζητήματος που θα ερευνηθεί.
Τι είναι η βιβλιογραφική ανασκόπηση;
Και τώρα ήρθε η ώρα να περάσουμε στο κομμάτι της βιβλιογραφικής ανασκόπησης.
Σε αντίθεση με την επισκόπηση, η βιβλιογραφική ανασκόπηση σε μια επιστημονική εργασία αποτελεί μια πιο λεπτομερή και αναλυτική παρουσίαση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας γύρω από το ερευνώμενο θέμα.
Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη εξέταση που πηγαίνει πολύ πιο μακριά από τη συνοπτική παρουσίαση κάποιων συγκεκριμένων πηγών.
Όμως, μπορεί να σε απασχολεί πολύ το εξής:
Πώς γράφω βιβλιογραφική ανασκόπηση;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να αναζητήσεις και να διαλέξεις σωστά τις βιβλιογραφικές πηγές που θα χρησιμοποιήσεις, κάτι που ισχύει και με την επισκόπηση.
Όμως, πώς εντοπίζουμε πηγές για τη βιβλιογραφική ανασκόπηση;
Για να το κάνεις αυτό, μπορείς να αξιοποιήσεις εργαλεία όπως το Google Scholar, μια διαδικτυακή μηχανή αναζήτησης για τον εντοπισμό επιστημονικής βιβλιογραφίας.
Για να μάθεις περισσότερα σχετικά με το τι είναι το Google Scholar και πώς να το χρησιμοποιήσεις, διάβασε το χρήσιμο άρθρο που έχουμε γράψει για σένα!
Στη βιβλιογραφική ανασκόπηση (σε μια πτυχιακή, διπλωματική, σε ένα επιστημονικό άρθρο κ.α.), λοιπόν, θα χρειαστεί να εξετάσεις και να μελετήσεις έναν μεγάλο όγκο πηγών (σχεδόν το σύνολο της διαθέσιμης βιβλιογραφίας), αλλά και να αξιολογήσεις και να σχολιάσεις κριτικά την ποιότητα, τη συνάφεια και την αξιοπιστία κάθε πηγής.
Ουσιαστικά θα πρέπει να κάνεις μια σύνθεση πληροφοριών από διαφορετικές πηγές για τον εντοπισμό τάσεων, πιθανών ερευνητικών κενών και αντιτιθέμενων απόψεων στην έρευνα γύρω από το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο που μελετάται.
Επίσης, θα χρειαστεί να κάνεις και κάποιες προτάσεις για μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις, κάτι που εξαρτάται και από το κενά που θα εντοπίσεις στην υπάρχουσα βιβλιογραφία.
Παρεμπιπτόντως, για να δεις πώς να γράφεις βιβλιογραφία σε εργασία, μπορείς να συμβουλευτείς τον σχετικό, χρήσιμο οδηγό που έχουμε γράψει!
Βιβλιογραφική επισκόπηση vs ανασκόπηση: Κύριες διαφορές
Για να σε βοηθήσουμε να καταλάβεις καλύτερα, συγκεντρώσαμε παρακάτω τις βασικότερες διαφορές που έχουν οι δύο μέθοδοι συλλογής, εξέτασης και καταγραφής της βιβλιογραφίας.
Και έτσι, εάν ποτέ χρειαστεί να κάνεις μια επιστημονική εργασία, θα έχεις όλα τα απαραίτητα εφόδια για να κάνεις την πιο ταιριαστή επιλογή για το επιστημονικό σου πόνημα: βιβλιογραφική επισκόπηση ή ανασκόπηση;
Πάμε, λοιπόν, να δούμε ποιες είναι οι κυριότερες διαφορές τους!
1. Βάθος ανάλυσης και έκταση
Η βιβλιογραφική ανασκόπηση απαιτεί μια σε βάθος ανάλυση και παρουσίαση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει από πριν μια αρκετά ολοκληρωμένη εξέταση και μελέτη της πλειοψηφίας των σχετικών πηγών.
Περιλαμβάνει τη σύνθεση πληροφοριών από διαφορετικές πηγές αλλά και την κριτική ανάλυσή τους (εξέταση της ποιότητας, της συνάφειας αλλά και της αξιοπιστίας των πηγών), τον εντοπισμό συγκεκριμένων τάσεων ή μοτίβων, ερευνητικών κενών κ.λπ. Όλα αυτά κάνουν την ανασκόπηση να παίρνει συνήθως μεγάλη έκταση.
Από την άλλη, η βιβλιογραφική επισκόπηση αποτελεί ουσιαστικά μια συνοπτική περίληψη της βιβλιογραφίας χωρίς εκτεταμένη ανάλυση, προσφέροντας μια γενικότερη εισαγωγή στο υπό μελέτη θέμα. Όπως καταλαβαίνεις, η επισκόπηση είναι αρκετά μικρότερη σε έκταση από την ανασκόπηση.
2. Ερευνητικοί στόχοι
Στόχος της βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι να συνεισφέρει νέες γνώσεις στο πεδίο, εντοπίζοντας ερευνητικά κενά (όπου υπάρχουν), τάσεις και ζητήματα που αξίζει να μελετηθούν. Έτσι, θέτει θεμέλια για περαιτέρω έρευνα.
Αντίθετα, η βιβλιογραφική επισκόπηση έχει ως κύριο στόχο να εισαγάγει τους αναγνώστες στο θέμα και να τους προσφέρει μια βασική κατανόηση των κύριων εννοιών και των βασικών σημείων.
3. Αναγνωστικό κοινό
Μια τρίτη βασική διαφορά είναι το στοχευόμενο αναγνωστικό κοινό.
Πιο συγκεκριμένα, μια βιβλιογραφική ανασκόπηση απευθύνεται συνήθως σε ένα ήδη εξοικειωμένο κοινό που ενδιαφέρεται για μεγαλύτερη εμβάθυνση και μια πιο λεπτομερή διερεύνηση και εξέταση της βιβλιογραφίας.
Από την άλλη μεριά, μια επισκόπηση συνήθως στοχεύει σε ένα ευρύτερο και όχι ιδιαίτερα εξοικειωμένο κοινό, στο οποίο προσφέρει μια γενική εισαγωγή στο θέμα.
4. Χρόνος και προσπάθεια
Η ανασκόπηση απαιτεί αρκετά μεγάλο κόπο και χρόνο για να ολοκληρωθεί, καθώς χρειάζεται να εντοπίσεις και να μελετήσεις έναν μεγάλο αριθμό πηγών, να τις καταγράψεις και να τις σχολιάσεις.
Η επισκόπηση, όμως, περιλαμβάνει τη σύνοψη των κύριων σημείων της υπάρχουσας βιβλιογραφίας χωρίς την ανάγκη εκτεταμένης ανάλυσης αλλά και χωρίς να χρειάζεται να καταγραφούν απαραίτητα πάρα πολλές πηγές.
Είναι πολύ πιο περιορισμένη σε έκταση, κάτι που σημαίνει πως μπορεί να ολοκληρωθεί με μικρότερο κόπο και σε λιγότερο χρόνο.
Βιβλιογραφική επισκόπηση ή ανασκόπηση – Συμπερασματικά
Μετά την ανάγνωση αυτού του άρθρου θα έχεις κατανοήσει τις βασικές διαφορές των δύο ειδών συλλογής, εξέτασης και παρουσίασης της βιβλιογραφίας και θα ξέρεις τι από τα δύο να επιλέξεις για την επιστημονική σου εργασία: βιβλιογραφική επισκόπηση ή ανασκόπηση.
Εξέτασε, λοιπόν, προσεκτικά τι απαιτεί η κάθε ερευνητική μέθοδος και αποφάσισε τι σε βολεύει ή τι θα βοηθήσει τελικά περισσότερο την εργασία σου.
Αν ενδιαφέρεσαι να αναβαθμίσεις τις σπουδές σου, δες όλα τα σύγχρονα εξ αποστάσεως μεταπτυχιακά που προσφέρουμε και διάλεξε αυτό που σου ταιριάζει!
